Machnowszczyzna (ukr. i ros. Махновщина, Machnowszczina) – parapaństwo istniejące w latach 1918–1921 w okresie wojny domowej w Rosji, kontrolowane przez Rewolucyjną Powstańczą Armię Ukrainy (RPAU). Znajdowało się między Dnieprem a Morzem Azowskim, na terenach guberni jekaterynosławskiej, części chersońskiej i taurydzkiej. Jego głównym ośrodkiem było Hulajpole. Machnowszczyzna składała się z wielu anarchokomunistycznych komun będących pod opieką Rewolucyjnej Powstańczej Armii Ukrainy, na czele której stał Nestor Machno.